Zalecenia  Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2022, a rola pielęgniarki w sprawowaniu opieki nad pacjentem z cukrzycą.

Cukrzyca stanowi ogromy problem zarówno zdrowotny jak i ekonomiczny na świecie - jest w czołówce najczęściej występujących chorób przewlekłych. Klasyfikowana jest nawet jako pierwsza niezakaźna epidemia na świecie.

Ilość osób dotkniętych cukrzycą na całym świecie stale rośnie i obecnie to ponad 400 milionów z czego prawie u 200 milionów choroba jeszcze nie została zdiagnozowana, czyli chorzy na cukrzycę nie ma świadomości tej choroby. Ten brak świadomości choroby dotyczy zwłaszcza jej podstępnego przebiegu, powikłań i konsekwencji.

W zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego opublikowanych w 2022 roku w rozdziale nr 21 kontynuowany jest temat dotyczący prowadzenia właściwej opieki nad pacjentem z cukrzycą. Zespół  opiekujący się  

się pacjentem powinien, oprócz lekarzy specjalistów, składać się również z pielęgniarki ze specjalizacją w dziecinie pielęgniarstwa diabetologicznego albo internistycznego  lub z ukończonym kursem „edukator w cukrzycy” , dietetyka, psychologa.

Właściwie sprawowana opieka  wymaga właściwych kompetencji i zaangażowania całego personelu, a jej podstawowym celem jest wspieranie pacjenta w samodzielnym postępowaniu z cukrzycą.

Neuropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, które pojawia się już we wczesnym etapie cukrzycy - brak szybkiego wykrycia i odpowiedniego leczenia pogarsza rokowanie prowadząc do dalszych powikłań w postaci trudno gojących się ran, zaburzenia pracy wielu narządów oraz rozwoju stopy cukrzycowej. Neuropatia cukrzycowa to uszkodzenie obwodowego układu nerwowego będące przyczyną zaburzeń zarówno w układzie somatycznym, jak i autonomicznym.  W zatrzymaniu i złagodzeniu tego powikłania oraz wdrożeniu właściwego leczenia niezwykle pomocna jest właściwa opieka pielęgniarska.

Zgodnie z wytycznymi  Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pielęgniarka diabetologiczna jest szczególnie pomocna w diagnostyce neuropatii cukrzycowej.  Oprócz zebrania szczegółowego wywiadu ukierunkowanego na objawy neuropatii, może ocenić poprzez badanie funkcję włókien cienkich (czucie bólu i/lub temperatury) oraz włókien grubych (czucie wibracji).

Co bardzo istotne, taka ocena włókien układu nerwowego powinna być prowadzona systematycznie, przynajmniej raz w roku lub częściej, jeśli pacjent zgłosi niepokojące objawy. 

Badania wykazały, że jedną z głównych przyczyn neuropatii u pacjentów z cukrzycą jest niedobór witaminy B1. Pacjenci z cukrzyca mają większe zapotrzebowanie na witaminę B1 związane ze zwiększonym metabolizmem węglowodanów oraz z powodu zwiększonego wydalania witaminy B1 z moczem. Udowodniono, że podawanie witaminy B1 diabetykom może znacząco opóźniać wystąpienie powikłań, zarówno w postaci neuropatii, jak i mikroangiopatii.  Właściwy poziom witaminy B1 wpływa bowiem normalizująco na metabolizm węglowodanów oraz lipidów.

Zgodnie z zaleceniami PTD 2022 w przyczynowym leczeniu neuropatii cukrzycowej Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje trzy substancje aktywne, z których jedna w dawce 50mg benfotiaminy jest lekiem OTC. Pierwszym lekiem w Polsce zawierającym benfotiaminę jest dobrze znana Benfogamma dostępna w aptekach w opakowaniach po 50 lub 100 drażetek.

Piśmiennictwo:

1.Instytut Żywności i Żywienia zaleca. Cukrzyca. Zapobieganie i leczenie. Porady lekarzy i dietetyków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007

2. Kłosiewicz-Latoszek L.: Cukrzyca. [w]: Jarosz M. (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki.

3.Walentyna Moroz. Rola pielęgniarki w ograniczaniu rozwoju cukrzycowej choroby nerek. Forum Nefrologiczne 2014, tom 7, nr 1

4.M. Majewska, N. Kozanecka, EW. Szałek. Działanie Benfotiaminy w farmakoterapii powikłań cukrzycowych. Farmacja Współczesna 2019; 12:151-157

5. 2022 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Current Topics in Diabetes 2022; 2 (1): 1–130

Nazwa produktu leczniczego i nazwa powszechnie stosowana: Benfogamma (Benfothiaminum), 50mg. Postać farmaceutyczna: tabletki drażowane, 1 tabletka drażowana zawiera 50 mg benfotiaminy (Benfothiaminum). Wskazania do stosowania: Leczenie i zapobieganie skutkom niedoborów witaminy B1 w organizmie. Niedobór witaminy B1 może wystąpić w następujących przypadkach: nieprawidłowym żywieniu ubogim w witaminę B1, karmieniu pozajelitowym, intensywnej diecie odchudzającej (głodowej) i hemodializie; przewlekłym alkoholizmie (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i w powikłaniach wynikających z przewlekłego alkoholizmu. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość (alergia) na benfotiaminę, tiaminę lub którakolwiek z substancji pomocniczych. Podmiot odpowiedzialny: Wörwag Pharma GmbH & Co. KG, Flugfeld-Allee 24, 71034 Böblingen, Niemcy. Pełna informacja o leku dostępna na życzenie. Informacja medyczna: Woerwag Pharma Polska Sp. z o.o. ul. Dziekońskiego 1, 00-728 Warszawa, tel. 22 863 72 81, fax 22 877 13 70. Kategoria dostępności: Lek wydawany bez recepty.